Μνήμη της Αγίας Οσιομάρτυρος Θεοδοσίας - Οσίας Υπομονής
Σήμερα η Αγία μας Εκκλησία τιμά τη μνήμη της Αγίας Οσιομάρτυρος Θεοδοσίας, η οποία γεννήθηκε από Χριστιανούς και πλούσιους γονείς στην Κωνσταντινούπολη, στα χρόνια του αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Γ΄, του Αδραμυττηνού (716 μ.Χ.).
Μετά το θάνατο του πατέρα της, η μητέρα της την προετοίμασε μέσω της μορφώσεως και της ζωής της Εκκλησίας στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς της. Η Αγία Θεοδοσία επιδόθηκε με ζήλο στην απόλυτη αφοσίωση στο θέλημα του Θεού, με ταπείνωση και άσκηση καθημερινή. Ο δρόμος αυτός, της άσκησης και της εγκράτειας, την οδήγησε σε μοναστήρι, όπου δοκιμάστηκε και αργότερα εκάρη μοναχή.
Όταν πέθανε και η μητέρα της, μοίρασε τη μεγάλη περιουσία της στους πτωχούς, τις χήρες και τα ορφανά, και επιδόθηκε με μεγαλύτερο ζήλο στην άσκηση και τη νηστεία στη Μονή της, η οποία ευρίσκετο κοντά στο «Σκοτεινόν φρέαρ» και τη λεγόμενη «Άσπαρον στέρνην».
Δέκα χρόνια μετά την είσοδό της στο μοναστήρι, ξέσπασε ο απηνής διωγμός κατά των υποστηρικτών των ιερών εικόνων. Όταν δε οι απεσταλμένοι του αυτοκράτορα αποπειράθηκαν να καλύψουν στη Χαλκή Πύλη στην Κωνσταντινούπολη την εικόνα του Χριστού, η Θεοδοσία μαζί με άλλες γυναίκες, γκρέμισαν από τη σκάλα τους επίδοξους εικονομάχους. Αμέσως, συνελήφθησαν όλες και τις μεν άλλες γυναίκες τις σκότωσαν επί τόπου, τη δε Θεοδοσία έσφαξε κάποιος εκ των δημίων, χαρίζοντάς της την ουράνια βασιλεία.
Δεν απουσιάζουν αυτού του είδους τα περιστατικά στη δισχιλιετή ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας, είτε εκείνων που αφιέρωσαν τη ζωή τους στην τελεία διακονία του Νυμφίου Χριστού, είτε εκείνων που ακολούθησαν το μαρτύριο, όπως όλοι εκείνοι που βίωσαν τη λαίλαπα των Τούρκων στις 29 Μαΐου του 1453 στην Επτάλοφο Πόλη και ευρύτερα σε όλη τη Ρωμιοσύνη.
Σήμερα, θυμούμαστε εκείνη την αποφράδα ημέρα. Ηχεί στη μνήμη του μυαλού μας το «Ἑάλω ἡ Πόλις» και η αξιοπρεπής απάντηση του υιού της Αγίας Υπομονής, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου απέναντι στον Πορθητή: «Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοὶ δοῦναι, οὔτ’ ἐμόν ἐστιν οὔτ’ ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ· κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν» (=Το να σου παραδώσω την Πόλη ούτε δικό μου δικαίωμα είναι ούτε κανενός άλλου από τους κατοίκους της· γιατί όλοι με μια ψυχή προτιμούμε να πεθάνουμε με τη θέλησή μας και δε λυπόμαστε για τη ζωή μας).
Με ευλάβεια, σιωπή και προσευχή μνημονεύουμε τους Ρωμιούς της Επταλόφου Πόλεως, της Κωνσταντίνου Πόλεως.
Μνήμη της Οσίας Υπομονής (29 Μαΐου)
Η Αγία Υπομονή, κατά κόσμον Ελένη Δραγάση, καταγόταν από βασιλική και ευλογημένη γενιά, αφού ο πατέρας της ήταν ο Σέρβος ηγεμόνας Στέφανος Δουσάν. Παντρεύτηκε τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου, Μανουήλ Β’ Παλαιολόγο (1350-1425).
Από μικρή έλαβε υψηλή μόρφωση με ό,τι ανώτερο υπαγόρευε το βυζαντινό ιδεώδες. Αν και ήταν από σερβική οικογένεια και πατρίδα, ένοιωθε τον εαυτό της περισσότερο ταυτισμένο με τον πολιτισμό και κυρίως με την εθνική συνείδηση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Πάνω απ’ όλα όμως η οικογένειά της τη μεγάλωσε μέσα στην ορθόδοξη πίστη, η οποία την καθοδήγησε και της έδωσε δύναμη μέσα στη γεμάτη δοκιμασίες ζωή της.
Ήταν 19 περίπου χρονών όταν παντρεύτηκε τον Μανουήλ Β’ Παλαιολόγο και από τότε ξεκίνησε και ο Γολγοθάς της, υπομένοντας τους εξευτελισμούς των αδελφών συμμάχων της Δύσης, στην προσπάθεια τη δική της και του συζύγου της να σώσουν την ετοιμοθάνατη Αυτοκρατορία του Βυζαντίου.
Η Αγία Υπομονή ήταν κυριολεκτικά στοργική μητέρα για το λαό της και αυτό φαίνεται από τα λόγια του Γεώργιου Γεμιστού – Πλήθωνα, σύγχρονου με αυτή φιλοσόφου: «Η Βασιλίς αύτη με πολλήν ταπείνωσιν και καρτερικότητα εφαίνετο να αντιμετωπίζει και τας δύο μορφάς της ζωής. Ούτε κατά τους καιρούς των δοκιμασιών απεγοητεύετο, ούτε όταν ευτυχούσε επανεπαύετο, αλλά εις κάθε περίπτωσιν έκανε το πρέπον. Συνεδύαζε την σύνεσιν με την γενναιότητα, περισσότερον από κάθε άλλην γυναίκα. Διεκρίνετο δια την σωφροσύνην της. Την δε δικαιοσύνην την είχε εις τελειότατον βαθμόν. Δεν εμάθαμε να κάμνει κακόν εις ουδένα, ούτε μεταξύ των ανδρών, ούτε μεταξύ των γυναικών. Αντιθέτως εγνωρίσαμε να κάμνει πολλά καλά και εις πολλούς. Με ποίον άλλον τρόπον δύναται να φανεί εμπράκτως η δικαιοσύνη, εκτός από το γεγονός του να μη κάμνει κανείς ποτέ θεληματικά και σε κανέναν κακό, αλλά μόνον το αγαθόν σε πολλούς;».
Μέσα στα 35 χρόνια που έζησε κοντά στο σύζυγό της, ο Θεός τους χάρισε οκτώ παιδιά, ένας εκ των οποίων, ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ ήταν και ο τελευταίος αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (1448 – 29 Μαΐου 1453). Μετά το θάνατο του συζύγου της, το 1425, απεσύρθη στη Μονή της κυράς Μάρθας, όπου εκάρη μοναχή. Μάλιστα, πολλά μέλη της οικογένειάς της, έγιναν μοναχοί και προσέφεραν ολοκληρωτικά τη ζωή τους στο Θεό. Η Αγία Υπομονή αγαπούσε ιδιαίτερα τις Μονές, γι’ αυτό και έκτισε μαζί με τον πατέρα της την Ιερά Μονή Παναγίας Παμμακαρίστου στο Πογάνοβο της πόλης Δημήτροβγκραντ της ΝΑ Σερβίας.
Η Οσία Υπομονή παρέδωσε το πνεύμα της στις 13 Μαρτίου 1450. Η Κάρα της βρίσκεται στην Ιερά Μονή Οσίου Παταπίου Λουτρακίου Κορινθίας.
του Επισκόπου Μεσαορίας Γρηγορίου
