Η εορτή του Αγίου Ιερομάρτυρος Φιλομένου στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων
Τό Σάββατον 16ην/29ην Νοεμβρίου 2025 ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ὁμοῦ μετά τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου ἡ ἑορτή τοῦ ἁγίου Ἱερομάρτυρος Φιλουμένου τοῦ Ἁγιοταφίτου.
Κατά τήν ἑορτήν αὐτήν ἡ Ἐκκλησία Ἱεροσολύμων ἀναμιμνῄσκεται ὅτι ὁ ἅγιος Φιλούμενος ἦτο ἐκ νεότητος Ἁγιοταφίτης κληρικός, ὑπηρετῶν εἰς διάφορα διακονήματα καί ὡς ἡγούμενος τοῦ Φρέατος τοῦ Ἰακώβ, ὅτε κατά τήν 16ην/29ην Νοεμβρίου τοῦ ἔτους 1979 ἐδολοφονήθη ἐν αὐτῷ τῷ προσκυνήματι τοῦ Φρέατος ὑπό ἀνοσίου χειρός, καθιστάμενος διά τοῦ θανάτου μάρτυς τοῦ Χριστοῦ. Τό Πατριαρχεῖον Ἱεροσολύμων κατέταξεν αὐτόν εἰς τό μαρτυρολόγιον αὐτοῦ τό ἔτος 2009.
Εἰς μνήμην τοῦ ἁγίου τούτου νέου Ἱερομάρτυρος ἐτελέσθη εἰς τόν ἀνεγερθέντα μεγαλοπρεπῆ Ἱερόν Ναόν τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς τῆς Σαμαρείτιδος- καθ’ ὅτι παρά τῷ Φρέατι τοῦτο ἐγένετο ἡ Σαμαρεῖτις αὕτη γυνή ἐσυνάντησε τόν Κύριον- συνάντησις αὐτῆς μετά τοῦ Κυρίου, ἀνεγερθέντος τοῦ περικαλλοῦς Καθολικοῦ- ὑπό τοῦ νῦν Ἡγουμένου Ἀρχιμανδρίτου π. Ἰουστίνου ἐτελέσθη θεία Λειτουργία προεξάρχοντος τοῦ Μακαριωτάτου Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου συλλειτουργούντων Αὐτῷ τῶν Σεβασμιωτάτων Ἀρχιερέων Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου, Σεβ. Μητροπολίτου Ἄκκρης – Πτολεμαΐδος κ. Μακαρίου, καί τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Πέλλης κ. Φιλουμένου, τῶν Ἀρχιμανδριτῶν Ἀλεξίου τοῦ Τυπικάρη τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Ἀρχιμανδρίτου π. Ἀλεξίου, τοῦ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Τιμίου Σταυροῦ π. Χριστοδούλου, τοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Κυριακοῦ ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἀββᾶ Γερασίμου, τοῦ Ἐξάρχου Ἀθηνῶν Ἀρχιμανδριτου π. Ἱερωνύμου, τοῦ Ἡγουμένου τοῦ Προσκυνήματος τῆς Ἁγίας Ἄννης Ἀρχιμανδρίτου π. Μελετίου, τοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Ραφαήλ, τοῦ Πρεσβυτέρου π. Γεωργίου ἐκ τοῦ Καθεδρικοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, τῶν Πρεσβυτέρων τῆς περιοχῆς καί τοῦ π. Ἠλία ἐκ Μπετζάλλας, ἄλλων Ἱερέων ἐξ ἀδελφῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ψάλλοντος ἑλληνιστί δεξιά τοῦ ἰατροῦ κ. Ἰακώβου καί δεξιά ἀραβιστί τῶν μελῶν τῆς χορῳδίας τῶν ὁμόρων Κοινοτήτων, μετέχοντος ἐν προσευχῆ ἀθρόου πιστοῦ Ὀρθοδόξου λαοῦ ἐν τῷ ὁποίῳ καί προσκυνητῶν.
Προς τόν λαόν τοῦτον ἐκήρυξε τόν θεῖον Λόγον ὁ Μακαριώτατος ὡς ἕπεται:
«Εἰς τόν αἰῶνα οὐ μή ἐπιλάθομαι τῶν δικαιωμάτων Σου, ὅτι ἐν αὐτοῖς ἔζησάς με», ἀναφωνεῖ ὁ ψαλμῳδός (Ψαλμ. 118, 93).
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί,
Ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος συνήγαγε ἡμᾶς ἐν τῷ ἱερῷ τούτῳ τόπῳ τοῦ Φρέατος τοῦ Πατριάρχου Ἰακώβ, ἔνθα ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός διελέχθη μετά τῆς Σαμαρείτιδος γυναικός, ἵνα ἑορτάσωμεν τήν μνήμην τοῦ ἁγίου Ἱερομάρτυρος Φιλουμένου τοῦ Ἁγιοταφίτου.
Ὁ Πατήρ ἡμῶν Φιλούμενος ἠξιώθη τῆς ἐπηγγελμένης δόξης, τῆς θεωρίας δηλονότι τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ μετά τῶν ἐν οὐρανοῖς ἀπογεγραμμένων μαρτύρων τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, διότι οὗτος μετά παρρησίας ὡμολόγει τό σωτήριον ὄνομα τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ, ἀκούων εἰς τά ρήματα Κυρίου λέγοντος: «πᾶς ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς· ὅστις δ’ ἄν ἀρνήσηταί με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι αὐτόν κἀγώ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς», (Ματθ. 10,32).
Ὁ μακάριος Φιλούμενος κατά τήν διακονίαν αὐτοῦ ὡς ἡγουμένου καί ἐφημερίου εἰς τάς ἐκκλησιαστικάς Κοινότητας τοῦ Ρωμαιορθοδόξου ποιμνίου τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων ἐπέδειξεν μετ’ ἐπιτυχίας μεγάλην ἱεραποστολικήν δραστηριότητα, κηρύττων καί διδάσκων τόν νόμον τοῦ Εὐαγγελίου καί τήν ἁγιοπατερικήν παράδοσιν, τήν τεθεμελιωμένην ἐν τῇ Ἀποστολικῇ διδασκαλίᾳ. Αὕτη δέν εἶναι ἄλλη ἀπό τήν παρακαταθήκην περί τῆς ὁποίας ὁ θεῖος Παῦλος ποιεῖται ἔκκλησιν πρός τόν μαθητήν αὐτοῦ καί Ἀπόστολον Τιμόθεον, ἵνα «διαφυλάξῃ αὐτήν διά Πνεύματος Ἁγίου τοῦ ἐνοικοῦντος ἐν ἡμῖν», (Πρβλ. Β’ Τιμ. 1,14).
Τήν Ἀποστολικήν ταύτην «παρακαταθήκην» διεφύλαξεν ἀκεραίαν ὁ ὁμολογητής Φιλούμενος μέχρι τοῦ μαρτυρικοῦ αὐτοῦ θανάτου ἐντός τοῦ παρεκκλησίου, ἔνθα καί τό Φρέαρ τοῦ Ἰακώβ, ἐπιβεβαιῶν τόν λόγον τοῦ θείου Παύλου περί τῶν μαρτύρων, οἵτινες «ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον» (Ἑβρ. 11,37). Ὁ δέ πρωτομάρτυς Στέφανος ἐν τῇ ὁμολογίᾳ αὐτοῦ κατά τόν λιθοβολισμόν αὐτοῦ ἐλέγχει τούς φονεῖς αὐτοῦ λέγων: «Σκληροτράχηλοι καί ἀπερίτμητοι τῇ καρδίᾳ καί τοῖς ὠσίν ὑμεῖς ἀεί τῷ Πνεύματι τῷ ἁγίῳ ἀντιπίπτετε», (Πρβλ. Πράξ. 7,51).
Τοιοῦτος σκληροτράχηλος καί ἀπερίτμητος τῇ καρδίᾳ καί τοῖς ὠσίν ὑπῆρξεν καί ὁ τοῦ Ἱερομονάχου Φιλουμένου φονεύς, ὁ ὁποῖος ἐνόμισεν ὅτι τέθνηκεν τό θύμα αὐτοῦ ὡς ἐναργέστατα λέγει ἡ «Σοφία Σολομῶντος»: «Δικαίων ψυχαί ἐν χειρί Θεοῦ καὶ οὐ μὴ ἅψηται αὐτῶν βάσανος», (Σοφ Σολομ. 3, 1-4).
Κατά δε τήν ἀψευδῆ μαρτυρίαν τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός παραγέλλει λέγων: «ταῦτα λελάληκα ὑμῖν ἵνα μή σκανδαλισθῆτε· ἀποσυναγώγους ποιήσουσιν ὑμᾶς ἀλλ’ ἔρχεται ὥρα, ἵνα πᾶς ὁ ἀποκτείνας ὑμᾶς δόξῃ λατρείαν προσφέρειν τῷ Θεῷ», (Ἰωάν. 16, 1-2). Ἑρμηνεύοντες τόν λόγον τοῦτον οἱ ἔγκριτοι Πατέρες, ὁ μέν Ἱερός Χρυσόστομος λέγει: «Οὕτω τόν ἡμέτερον διώξουσιν φόνον, ὡς πρᾶγμα εὐσεβές καί τῷ Θεῷ ἀρέσκον», ὁ δέ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας λέγει: «ὡς εἰς λατρείας δύναμιν τῆς θεοφιλοῦς τόν καθ’ ἡμῶν οἰηθῆναι (νομισθῆναι) θάνατον».
Ὁ Ἱερομάρτυς πατήρ ἡμῶν Φιλούμενος, συμμετέχων νῦν ἐν τῷ συλλόγῳ τῶν ἁγίων τῶν ἐν οὐρανοῖς αἰσθάνεται μετά τῶν ἁγίων Ἀγγέλων θαυμασμόν ἀλλά καί φόβον, κυκλῶν τόν Θεόν ὡς ἀναφωνεῖ ὁ ψαλμῳδός λέγων: «ὁ Θεός ὁ ἐνδοξαζόμενος ἐν βουλῇ ἁγίων, ὁ μέγας καί φοβερός ἐπί πάντας τούς περικύκλῳ αὐτοῦ», (Ψαλμ. 88,8).
Μέ ἄλλα λόγια, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, οἱ ἅγιοι μάρτυρες εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἀκαταπαύστως ἀναγγέλλουν, ὡς ἄλλος Δαυΐδ, τήν δικαιοσύνην καί τό σωτηριῶδες ἔργον τῆς θείας Οἰκονομίας: «τό στόμα μου ἐξαγγελεῖ τήν δικαιοσύνην σου ὅλην τήν ἡμέραν τήν σωτηρίαν σου», (Ψαλμ. 70,15), ἀναφωνεῖ ὁ ψαλμῳδός. Αὐτό τοῦτο ἀκριβῶς ἐπιτελεῖ ὁ ἅγιος μάρτυς Φιλούμενος, ἀόρατος ὤν ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ὁρατός δέ ἐπί τῆς γῆς διά τῶν ἱερῶν αὐτοῦ λειψάνων, τῶν βρυόντων ἰάματα τοῖς μετ’ εὐλαβείας προσκυνοῦσιν ταῦτα.
Προσέτι δε, οἱ ἅγιοι μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ ἐνεπνέοντο ἀπό τό κήρυγμα καί τό μαρτύριον τῶν ἁγίων Ἀποστόλων καί Εὐαγγελιστῶν, «συγκαλεσάμενος δὲ τοὺς δώδεκα μαθητὰς αὐτοῦ ἔδωκεν αὐτοῖς δύναμιν καὶ ἐξουσίαν ἐπὶ πάντα τὰ δαιμόνια καὶ νόσους θεραπεύειν· καὶ ἀπέστειλεν αὐτοὺς κηρύσσειν τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ ἰᾶσθαι τοὺς ἀσθενοῦντας», λέγει ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς.
Ἀκούσωμεν καί τοῦ ὑμνῳδοῦ τῆς Ἐκκλησίας λέγοντος: «Σῶμα προδόντες, ποικίλαις βασάνοις, ταῖς τῶν αἱμάτων προσχύσεσι, τοὺς ἀσωμάτους ἐχθροὺς ἀπεπνίξατε, πανεύφημοι Μάρτυρες, καὶ πηγὰς ἰάσεων βλύζετε»· «σοῦ τῶν παθῶν, μιμηταὶ δεικνύμενοι, οἱ εὐκλεεῖς Ἀθλοφόροι, πολυτρόπους ἰδέας, βασάνων ἔφερον Φιλάνθρωπε∙ ὅθεν στεφάνων ἐπέτυχον δόξης, καὶ τῆς βασιλείας σου, Χριστὲ ἠξιώθησαν».
Ἰδού λοιπόν διά τί τιμῶμεν σήμερον τόν μάρτυρα τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ ἅγιον Φιλούμενον, τόν γινόμενον συμμάρτυρα τῆς ἁγίας Φωτεινῆς, τῆς Σαμαρείτιδος γυναικός καί ἰδού διά τί ἡ Ἁγιοταφιτική Ἀδελφότης εὐφραίνεται καί ἀγάλλεται, καυχωμένη ἐν Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ τῷ λυτρωτῇ τοῦ κόσμου.
Τόν φωστῆρα τῆς Οἰκουμένης ἀναδειχθέντα μακάριον Ἱερομάρτυρα Φιλούμενον παρακαλέσωμεν, ἵνα σύν ταῖς πρεσβείαις τῆς ὑπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί Μητρός τοῦ Θεοῦ καί ταῖς ἱκεσίαις αὐτοῦ ἀξιωθῶμεν καί ἡμεῖς, οἱ γεραίροντες τήν σεπτήν αὐτοῦ μνήμην, τῆς βασιλείας τοῦ Χριστοῦ.
Προετοιμάσωμεν δέ ἑαυτούς, ἵνα ἐν νηστείᾳ καί μετανοίᾳ καί ταπεινώσει, ἀλλά καί εἰρήνῃ ἀξιωθῶμεν ἑορτάσαι ἐν Βηθλεέμ τῇ πόλει τήν Γέννησιν τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀμήν».
Μετά τήν θείαν Λειτουργίαν ἔλαβε χώραν λιτανεία πέριξ τοῦ ναοῦ μετ’ αὐτήν δέ δεξίωσις καί τράπεζα ὑπό τοῦ ἡγουμένου καί κτίτορος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἀρχιμανδρίτου π. Ἰουστίνου.
