Η Βρεφοκτονία της Βηθλεέμ : Τοιχογραφία παλαιού Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου στο Κομπότι της Άρτας

Οι τοιχογραφίες που αποκαλύφθηκαν στον παλαιό Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου* στο Κομπότι της Άρτας μετά από την συντήρηση της δυτικής πλευράς το έτος 2017, χρονολογούνται σε διαφορετικές χρονολογικές περιόδους, με κυριότερες αυτές του 17^ου, 18^ου και 19^ου αιώνα. Οι εργασίες καθαρισμού - συντήρησης και αποκατάστασης γίνονται υπό την επίβλεψη της Διευθύντριας Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας κ. Βαρβάρας Παπαδοπούλου.

Μία συνηθισμένη εικονογραφία που βρίσκεται σε πολλούς βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς ναούς είναι η «Βρεφοκτονία της Βηθλεέμ».

Στην παράσταση απεικονίζεται ο αριστερά ο βασιλιάς Ηρώδης μέσα στο παλάτι του να παρακολουθεί τη σφαγή των νηπίων καθισμένος στο θρόνο του.

Πίσω του και στο πλάι του αρκετά πρόσωπα που είτε συζητούν μεταξύ τους είτε παρακολουθούν τα γενόμενα.  Μπροστά του και εντός του παλατιού διακρίνεται μια γυναίκα με μαύρα ρούχα που κρατά στα χέρια της ένα μωρό, και κοιτάζει ικετευτικά τον Ηρώδη, ενώ δίπλα της βρίσκονται τα κομμένα κεφάλια επτά βρεφών (φωτ.1).

Η υπόλοιπη σκηνή της παράστασης εκτυλίσσεται εκτός του παλατιού, προφανώς στη Βηθλεέμ. Αρκετοί στρατιώτες στο κέντρο και δεξιά  κρατώντας σπαθιά και λόγχες αρπάζουν τα βρέφη απ' τις αγκαλιές των μητέρων τους και τα σφαγιάζουν μπροστά στα έκπληκτα μάτια τους. Μερικά από τα βρέφη είναι με τα σπάργανα ακόμη και άλλα με ρούχα. Άλλες είναι καθισμένες και θρηνούν τα θανατωμένα νήπιά τους (φωτ.2).

Στο βάθος της παράστασης πάνω δεξιά διακρίνεται η Ελισάβετ, να κρατά στην αγκαλιά της τον Ιωάννη τον Πρόδρομο ως βρέφος, και να προσπαθεί να ξεφύγει από τον οπλισμένο με ξίφος στρατιώτη που την ακολουθεί (φωτ.3).

Σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας μας σώθηκε με θαυματουργικό τρόπο, όταν μια μεγάλη πέτρα σαν βουνό άνοιξε στα δύο μπροστά της και κρύφτηκε. Πιο αναλυτικά σύμφωνα με το Δοξαστικό των Στιχηρών του Εσπερινού και των Αίνων της ΚΘ' Δεκεμβρίου (Μνήμη των αγίων Νηπίων, των υπό Ηρώδου αναιρεθέντων): "...Ἡ δὲ Ἐλισάβετ, λαβοῦσα τὸν Ἰωάννην, πέτραν παρεκάλει. Δέξαι Μητέρα μετὰ τέκνου. Ὄρος ἐδέξατο τὸν Πρόδρομον, φάτνη ἐφύλαττε τὸν θησαυρόν,...".

Η Ελισάβετ λοιπόν ακούσε τους θρήνους των μητέρων που έχαναν τα παιδιά τους και με τον μικρό Ιωάννη αγκαλιά άρχισε να τρέχει για να σωθεί. Φθάνει μπροστά σε έναν τεράστιο βράχο καταδιωκόμενη. Αδιέξοδο. Πάνω στην απελπισία της παρακαλεί το Θεό να ανοίξει το βράχο και να τους δεχθεί στα σπλάχνα του μάνα και παιδί! Το θαύμα γίνεται, ο Θεός εισακούει την  Ελισάβετ και σώζεται με θαυμαστό τρόπο. 

Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τον σύζυγο της Ελισάβετ και πατέρα του Προδρόμου ιερέα Ζαχαρία. Όταν οι στρατιώτες ψάχνοντας δεν βρήκαν τον Ιωάννη απευθύνθηκαν στον πατέρα του Ζαχαρία, ο οποίος τους είπε ότι δεν γνώριζε. Ο Ηρώδης εξοργισμένος έδωσε εντολή να σκοτώσουν τον Ζαχαρία. Τον έσφαξαν μεταξύ ναού και θυσιαστηρίου. Το γεγονός αυτό αναφέρεται σε δύο σημεία. Πρώτον απ' τον ίδιο το Χριστό στο Ματθ. κγ', 35, στα γνωστά "Ουαί... " κατά των Φαρισαίων: "ὅπως ἔλθῃ ἐφ᾿ ὑμᾶς πᾶν αἷμα δίκαιον ἐκχυνόμενον ἐπὶ τῆς γῆς ἀπὸ τοῦ αἵματος Ἄβελ τοῦ δικαίου ἕως τοῦ αἵματος Ζαχαρίου υἱοῦ Βαραχίου, ὃν ἐφονεύσατε μεταξὺ τοῦ ναοῦ καὶ τοῦ θυσιαστηρίου" και δεύτερον στο τρίτο προσόμοιο των Αίνων της ΚΘ' Δεκεμβρίου"... ὁ Ἡρῴδης μαίνεται, καὶ ἀθέως φρυάττεται, ὁ Ἰωάννης φεύγει ἐν ὄρεσι, λίθος Μητέρα σὺν τέκνῳ δέχεται, ὁ Ζαχαρίας δέ, ἐν Ναῷ φονεύεται, ...".

*Ο παλαιός ιερός ναός του Αγίου Γεωργίου κτίστηκε με δαπάνη του Άρχοντα Ευσταθίου Γεροστάθη σε διάστημα 40 ημερών το έτος 1741, όπως όριζε η Οθωμανική Εξουσία.

Συνεχίστηκε από τον γιό του Κων/νο Γεροστάθη Μεγάλο Φιλικό και Ευεργέτη των Γραμμάτων, ο οποίος ήταν στενός συνεργάτης του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια.