Τιμήθηκε η μνήμη του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά στοn Παρακάλαμο Ιωαννίνων
Του π. Ηλία Μάκου
Ως γνωστόν η καταγωγή της οικογένειας των Μελάδων προέρχεται από τον Παρακάλαμο Πωγωνίου Ιωαννίνων. Απ’ εκεί έχει τις ρίζες του και ο Μακεδεονομάχος Παύλος Μελάς, ο οποίος τιμήθηκε, όπως κάθε χρόνο, και φέτος, την Πέμπτη 13 Οκτωβρίου 2022.
Στο μνημείο του, στην πλατεία του Παρακαλάμου, τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση από το Μητροπολίτη Κονίτσης Ανδρέα, ενώ στη συνέχεια κατατέθηκαν στεφάνια.
Η Διευθύντρια του Γυμνασίου Παρακαλάμου Βασιλική Καλαϊτζή, έκανε μια εξαιρετική ομιλία, αναφέροντας στοιχεία για την καταγωγή του Παύλου Μελά και επισημαίνοντας τους σημαντικούς σταθμούς στην πορεία του.
Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι «ο Παύλος Μελάς υπήρξε σε όλη του τη ζωή παράδειγμα ήθους και αρετής, σύνεσης και πατριωτισμού. Και αν η ζωή του ήταν αυτή που του έδινε ώθηση και νηφαλιότητα, ο θάνατός του ήταν αυτός που τον κατέστησε εθνικό ήρωα και σύμβολο αυταπάρνησης και ηρωισμού, καθώς χάρη στην εκτεταμένη δημοσιότητα που απέκτησε, ο Ελληνισμός της Μακεδονίας συσπειρώθηκε για να διεκδικήσει τη λευτεριά του και αφύπνισε την υπόλοιπη Ελλάδα. Ο υπέρμαχος των δικαίων της Μακεδονίας έλκει την καταγωγή του από τον Παρακάλαμο, όπου διασώζεται ο οικογενειακός πύργος, γεγονός που αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για το Δήμο Πωγωνίου αλλά και για όλους τους δημότες».
Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης, σημειώνοντας ότι “ο αθάνατος Παύλος Μελάς έγραψε τις δικές του σελίδες στο βιβλίο της ιστορίας» και ο δήμαρχος Πωγωνίου Κώστας Καψάλης, υπογραμμίζοντας πως “όλοι εμείς έχουμε την υποχρέωση να τιμούμε τη θυσία του γιατί ήταν αυτή η θυσία, μια από τις πολλές, που διαμόρφωσαν το έθνος μας».
Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΜΕΛΑΔΩΝ
Η απώτερη καταγωγή της οικογένειας του Παύλου Μελά είναι από την Παηδονιά της παλαιάς Πογδόριανης, που σήμερα αποτελεί οικισμό της κοινότητας Ρεπετίστας, η οποία παλαιότερα, δηλαδή πριν από 3-4 δεκαετίες, ήταν μια κοινότητα με τον Παρακάλαμο.
Η καταγωγή της οικογένειας Μελά από τον Παρακάλαμο έγινε ευρύτερα γνωστή τα τελευταία χρόνια, αν και από το 1968 ο απόγονος της οικογένειας Λέων Μελάς έγραψε για τον πύργο των Μελάδων στην Παϊδονιά του Παρακαλάμου.
Ο Ιωάννης Μελάς το έτος 1990 αναστήλωσε κάπως τον Πύργο Μελά, όπου τοποθέτησε σχετική πλακέτα και ανύψωσε την γαλανόλευκη σημαία.
Στον κεντρικό δρόμο του Παρακαλάμου, λίγο πιο κάτω από την πλατεία, βρίσκεται το άγαλμα του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά, το οποίο φιλοτέχνησε η εγγονή του Ναταλία.
ΥΠΗΡΕΤΗΣ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Ο Παύλος Μελάς έβλεπε τη Μακεδονία και σαν γεωγραφικό χώρο, αλλά και σαν ιδέα, που ξεπερνά το χρόνο.
Η ιδέα-Μακεδονία ήταν η μητέρα και τροφός του πνευματικού του βίου, γι’ αυτό και θυσιάστηκε γι’ αυτή.
Μακεδονία για τον Παύλο Μελά σήμαινε «έρωτας», δηλαδή μια δυνατή ροπή και ισχυρή παρόρμηση. Η Μακεδονία ήταν γι’ αυτό η συνειδητή βίωση της ελευθερίας.
Η προάσπιση της ελευθερίας της Μακεδονίας ήταν η βασική προϋπόθεση, που τον οδήγησε στην ανάληψη πράξεων ευθύνης και συνείδησης.
Ήξερε την αξία της ελευθερίας της Μακεδονίας, γι’ αυτό ήταν αποφασισμένος και με γυμνά χέρια, αλλά με πυρωμένη ψυχή, να πολεμήσει για να τη κρατήσει.
Η Μακεδονία ήταν το πάθος του. Η ιδέα-Μακεδονία έδωσε στο θάνατό του ένα περιεχόμενο πλατύτερο. Δεν ήταν μόνο ένα απλό πεπρωμένο. Ήταν το χρέος του, αφού ήξερε ότι τίποτε δεν κερδίζεται χωρίς θυσία…
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ
Την άγνωστη ιστορία του Παύλου Μελά και της οικογενείας του, αποκαλύπτει ντοκουμέντο που ήλθε στο φως της δημοσιότητος από την εκκλησία όπου βαπτίσθηκε, στην Μασσαλία.
Η Ορθόδοξη ελληνική εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου απεκάλυψε το πιστοποιητικό βαπτίσεως του Παύλου Μελά, η οικογένεια του οποίου είχε καταφύγει στην γαλλική πόλη για να ξεφύγει από τον τουρκικό ζυγό στην Ήπειρο.
Γράφει το πιστοποιητικό: Παύλος υιός Μιχαήλ και Ελένης Μελά εγεννήθη τήν 30/12 Απριλίου 1870 ήμερα Τετάρτη και εβαπτίσθη 29/11 Ιουλίου Τρίτην, ανάδοχος η μήτηρ του κα Ελένη Μελά. Θ. Παντελίδης”.
Στην πόλη, όπου την περίοδο εκείνη διέμεναν χιλιάδες Έλληνες, ο Παύλος Μελάς γεννήθηκε και πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Οι πρόγονοι του Παύλου Μελά, κυνηγημένοι από τους Τούρκους, βρήκαν καταφύγιο στην Μασσαλία.
Ο Ηπειρώτικης καταγωγής πατέρας του Παύλου Μελά ασχολήθηκε στην Μασσαλία με το εμπόριο και απέκτησε μεγάλη περιουσία.
Ακολουθώντας την οικογενειακή παράδοση, διέθεσε την περιουσία του στην υπηρεσία της «Μεγάλης Ιδέας» κι έγινε ο πιο σημαντικός υποστηρικτής όλων των επαναστατικών κινημάτων που είχαν ως στόχο την προσάρτηση των ελληνικών πληθυσμών της Ηπείρου, της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας και της Κρήτης στην Ελλάδα.
Υπήρξε δραστήριο μέλος της Εθνικής Εταιρείας, μιάς μυστικής οργανώσεως, που είχε ως σκοπό την αναζωπύρωση του εθνικού φρονήματος και την απελευθέρωση των υποδούλων Ελλήνων.
Δέχθηκε έντονη επιρροή να ασχοληθεί με την απελευθέρωση της Μακεδονίας από τον πεθερό του, τον Στέφανο Δραγούμη, ενώ είχε άμεση πληροφόρηση από τον αδελφό της συζύγου του, Ίωνα Δραγούμη, που εκείνη την περίοδο υπηρετούσε ως υποπρόξενος στο Μοναστήρι.
Στις 27 Αυγούστου του 1904 η Μακεδονική Επιτροπή της Αθήνας επέλεξε επισήμως τον Παύλο Μελά Αρχηγό των Ανεξαρτήτων Σωμάτων της Περιφερείας Μακεδονίας (Μοναστήρι και Καστοριά). Έτσι σχημάτισε ένα σώμα ανταρτών Μακεδόνων, Μανιατών και Κρητικών, οι οποίοι φορούσαν τον περίφημο παραδοσιακό ντουλαμά και την φουστανέλα. Κατά την διάρκεια του αγώνος πήρε το ψευδώνυμο «Καπετάν Μίκης Ζέζας».
Έχασε την ζωή του πολεμώντας στις 26 Οκτωβρίου 1904 (13 Οκτωβρίου με το Ιουλιανό ημερολόγιο), σε ηλικία μόλις 34 ετών. Ο θάνατός του συνέβαλε στην ανάδειξή του ως θρυλικού ήρωα, με μεγάλο αντίκτυπο στην κοινή γνώμη.
Οι καμπάνες ήχησαν πένθιμα προς τιμήν του σε ολόκληρη την χώρα. Η θυσία του σηματοδότησε ουσιαστικώς την έναρξη του Μακεδονικού Αγώνος, που κορυφώθηκε με τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913.
Πηγή: www.exapsalmos.gr
