31 Ιουλίου 1818 : Πεθαίνει στο Μέγα Ρεύμα της Κωνσταντινούπολης ο Νικόλαος Σκουφάς
Νικόλαος Σκουφάς ο Ιδρυτής της Φιλικής Εταιρείας
Γεννήθηκε το 1779 και έμαθε τα πρώτα γράμματα απο τον σοφό Δάσκαλο της εποχής Ευστάθιο Γεροστάθη στον νάρθηκα του παλαιού ναού Αγίου Γεωργίου. Αργότερα, στην Άρτα, ασχολήθηκε με τη βιοτεχνία σκούφων, απ’ όπου πήρε και το όνομά του. Το 1813, ο Σκουφάς βρίσκεται στη Ρωσία, όπου και εγκαθίσταται στην Οδησσό, ασκώντας χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία το παλαιό επάγγελμά του.
Με αυτόν τον τρόπο, του δίνεται η ευκαιρία να γνωριστεί με τον Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο και τον Εμμανουήλ Ξάνθο, μετέπειτα συνιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, γεγονός που πραγματοποιήθηκε το έτος 1815, ύστερα από πρόταση του Σκουφά. Ανέλαβε τη διάδοση και την κατήχηση μελών από το πλήθος των ομογενών της Ρωσίας.
Αρχικά, οι προσπάθειές του δεν ευδοκίμησαν, όσον αφορά τις πόλεις της Μόσχας και της Πετρούπολης, αλλά στη συνέχεια βρήκε ανταπόκριση στην Οδησσό, αρχές του 1816. Στην Οδησσό, ο Νικόλαος Σκουφάς συνεργάζεται με τον Άνθιμο Γαζή, ο οποίος τελικά είχε αναλάβει έναν πολύ αποφασιστικό ρόλο στη διάδοση της Φιλικής Εταιρείας, αναθέτοντάς του τη μύηση κλεφτών και αρματολών της Στερεάς Ελλάδας. Ο ίδιος ανέλαβε να διαδώσει την ιδέα της Φιλικής Εταιρείας στην Πελοπόννησο, περνώντας για αυτόν ακριβώς το σκοπό από την Κωνσταντινούπολη. Ωστόσο, η κακή υγεία του δεν του επέτρεψε να ολοκληρώσει την αποστολή του και μέσα σε έναν χρόνο τον οδήγησε στον τάφο.
Πέθανε στις 31 Ιουλίου 1818 στο Μέγα Ρεύμα της Κωνσταντινούπολης και ετάφη στον τοπικό ναό των Ταξιαρχών.
Στο Κομπότι, κατόπιν ενεργειών επιτροπής έγινε πανελλήνιος έρανος για την κατασκευή Ανδριάντα απο τον Ακαδημαϊκό Βάσο Φαληρέα όπου και τοποθετήθηκε στην κεντρική πλατεία του χωριού.
Η επιστολή έγραφε:
Πρός
Τούς ἁπανταχοῦ Ἕλληνας
Ἡ γενέτειρα τοῦ Ἀρχηγοῦ τῶν Φιλικῶν Νικολάου Σκουφά, ἡ μικρᾷ πολίχνη αλλ΄ηρωϊκη. Κομπότιον ἀπό μίαν ταπεινήν καλύβην τῆς ὁποίας ἐξεπέμφθη ἀνά τόν κόσμον ἡ ἀκτίς
τοῦ φωτός τῆς Ἑλληνικῆς ψυχῆς καί ὁ σπινθήρ ὁ ἀναφλέξας τά ἑλληνικά στήθη θέλει καί ὀφείλει νᾷ τιμήσῃ τήν μνήμη τοῦ μεγάλου τέκνου τῆς, ὑψοῦσα εἰς τήν πλατεῖαν τῆς τόν
ἀνδριάντα τοῦ.
Πρόκειται περί ἐπιτελέσεως ἑνός καθήκοντος ἱεροῦ, περί τῆς ἀποτίσεως ἑνός χρέους ἱεροῦ.
Πρόκειται νᾷ φανερωθῇ ἐμπράκτῳς ὅτι, καί εἰς τήν ψυχήν τοῦ συγχρόνου Ἕλληνος φύεται τό μυροβόλον ἄνθος τῆς εὐγνωμοσύνης πρός τούς ἐλευθερωτάς τῆς Πατρίδος.
Πρόκειται νᾷ στηριχθῇ, ἐν μέσῳ τῆς πλημμύρας τῶν ἀντιπατριωτικῶν υλιστικών θεωριῶν, ἡ ἀρετή τοῦ εὐγενεστέρου αἰσθήματος πρός τά ἐθνικά ἰδανικά.
Πρόκειται νᾷ ὑψωθῇ καί νᾷ κυματίζῃ πάντοτε ἐνδόξως ὑπό τήν θείαν πνοήν τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀφοσιώσεως ἡ Σημαία μᾷς, αἰώνιον σύμβολον τῆς τιμῆς τοῦ καθήκοντος καί τῆς
αὐτοθυσίας!
Θέλομεν καί ὀφείλομεν νᾷ πράξωμεν εἰς τόν μικρόν μᾷς κύκλον, εἰς τό Κομπότιον, ὅτι ὅλοι οἱ ἁγνοί Ἕλληνες ἐπιζητοῦν καί επιτυγχάνουν ὅπου γῆς εὑρίσκονται, χάριν τῆς Πατρίδος νᾷ
μεγαλύνουν πάντοτε καί πάντοτε νᾷ υπερυψώνουν τήν αγαπημένην μᾷς Ἑλλάδα.
Αλλ΄είμεθα μικροί εἰς δυνάμεις καί ἀπευθυνόμεθα πρός ὅλους με τήν παράκλησιν νᾷ ὕψωσουν καί τάς ἰδικάς τῶν, τάς εἰσφοράς τῶν, ὑπέρ τῆς πραγματοποιήσεως τοῦ σκοποῦ, τόν ὁποῖον αἰσθανόμεθα, εἴπομεν ὡς καθῆκον, τῆς ἀνεγέρσεως τοῦ ἀνδριάντος εἰς ἐκεῖνον, ὅστις ἡγήθη ὅλων τῶν Ἑλλήνων εἰς τό ἔργον τῆς Ἐλευθερίας.
Ὁ ΣΚΟΥΦΑΣ ἔπηξε τήν Φιλικήν Ἑταιρείαν καί ἡ Φιλικῇ Ἑταιρείᾳ ἐθεμελίωσε τό ὑπέροχον ἔργον τῆς ἐλευθερίας.
Δείξατε τούς θησαυρούς τοῦ Πατριωτικοῦ αισθήματος τό ὁποῖον ἐγκλείετε εἰς τά στέρνα σᾷς καί διά τόν σκοπόν θαυματουργεῖτε ὅλοι οἱ Ἕλληνες εἰσφέροντες ὅτι δύνασθε ὑπέρ τῆς Ἰδέαμᾷς δία νᾷ τήν ἴδωμεν πραγματοποιημένην εἰς ἔπαινον τοῦ συγχρόνου Ἑλληνισμοῦ, εἰς μνήμην τῶν ἐπερχομένων Ἑλληνικῶν γενεῶν.
Ἀποτελοῦμεν οἱ παρά πόδας ὑπογεγραμμένοι τήν κατά Νόμον διά τόν ἔλεγχον τῆς διαχειρίσεως Ἐπιτροπήν καί ὁ ὀβολός Σάς θά ἔχῃ καί εγγύηση τῆς θετικωτέρας ἀρετῆς
κατατιθέμενος εἰς τά Ὑποκαταστήματα τῆς Ἐθνικῆς Τραπέζης καί τῆς Τραπέζης Ἀθηνῶν επ΄ ονόματι ἡμῶν.
Ἐν Κομποτίω Άρτης τῇ 15 Ἰουλίου 1927
Ὁ Πρόεδρος Τά Μέλη
ΗΛΙΑΣ Γ. ΛΑΖΟΣ Ν. Νικολακόπουλος
Θ. Παπακώστας
Ν. Παπαρίζος
Αναστ. Κάκος
